W serii kilku artykułów przybliżymy najważniejsze parametry światła i oświetlenia. Ich spełnienie jest niezbędne przy właściwym projektowaniu i montażu nowego systemu oświetleniowego. Wśród parametrów oświetlenia można wyróżnić intensywność, jednolitość, temperaturę barwową, równomierność, oddawanie barw, olśnienie, migotanie, a także - w przypadku oświetlenia w produkcji szklarniowej - gęstość strumienia światła.
Co to jest intensywność oświetlenia?
Intensywność oświetlenia jest to ilość światła padającego na określoną powierzchnię. Jednostką intensywności oświetlenia jest lux (lx) lub stopień świetlny, czyli luminancja ze źródła światła na metr kwadratowy. Ogólnie, co do zasady, im wyższa wartość intensywności oświetlenia, tym jaśniejsze jest oświetlenie na danej powierzchni. Intensywność oświetlenia jest kluczowym czynnikiem wpływającym na jakość widzenia, komfort wzrokowy i wydajność w różnych zastosowaniach. Szczególnie ważne jest to w przypadku oświetlenia w szkołach i placówkach oświatowych, gdzie światłom odgrywa dużą rolę w procesie pobierania nauki i jest istotna zarówno dla uczniów, nauczycieli, jak i personelu administracyjnego.
Fot. Przykład oświetlenia klasy szkolnej z wykorzystaniem żarowych źródeł światła (źródło: stock)
W przypadku szkół, odpowiednia intensywność oświetlenia ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia optymalnych warunków nauki. Zbyt słabe oświetlenie może prowadzić do zmęczenia wzroku, trudności w czytaniu i zrozumieniu treści oraz obniżonej koncentracji. Z kolei zbyt silne oświetlenie może powodować olśnienie, które jest uciążliwe dla oczu i utrudnia widzenie. Normy dotyczące minimalnej intensywności oświetlenia w szkołach zależą od konkretnych pomieszczeń. Na przykład, typowe zalecenia mówią o intensywności oświetlenia na poziomie około 300-500 luksów dla sal lekcyjnych, 200 luksów dla korytarzy i 500-750 luksów dla bibliotek, laboratoriów oraz stanowisk pracy indywidualnej, technicznej, kreślarskiej i innych zadań wymagających precyzji. Badania ekspertów potwierdzają, że właściwa intensywność oświetlenia wpływa na zwiększenie koncentracji, zmniejszenie zmęczenia oczu oraz poprawić komfort i bezpieczeństwo osób przebywających w oświetlanym pomieszczeniu.
Fot. Zmodernizowane oświetlenie w szkole (źródło: materiały EOŚ)
Co to jest jednolitość oświetlenia?
Jednolitość oświetlenia odnosi się do równomiernej dystrybucji światła na danej powierzchni lub obszarze. Oznacza to, że żadna część obszaru nie powinna być zbyt jasna ani zbyt ciemna w porównaniu z resztą. W przypadku oświetlenia w szkołach, jednolitość oświetlenia jest bardzo istotna. Gwarantuje ona równomierne oświetlenie w różnych strefach, takich jak klasy, korytarze, sale gimnastyczne czy biblioteki. Brak jednolitości prowadzi do różnic w natężeniu światła na różnych obszarach, co może powodować dyskomfort wzrokowy, zmęczenie wzroku, trudności w czytaniu i utrudniać koncentrację. Nierównomierne oświetlenie może również wpływać na percepcję kolorów i utrudniać rozpoznawanie szczegółów. Na przykład, gdy część klasy jest zbyt jasno oświetlona, a inna zbyt ciemna, uczniowie mogą mieć trudności w czytaniu z tablicy lub rozwiązywaniu zadań.
Fot. Oko człowieka (źródło: materiały stockowe)
Przygotowując projekt oświetlenia w szkole, ważne jest zapewnienie równomiernej dystrybucji światła na wszystkich obszarach. Można to osiągnąć poprzez odpowiednie rozmieszczenie źródeł światła, zastosowanie opraw z właściwie dobranym rozsyłem światła, a także właściwe rozplanowanie układu pomieszczeń. Jednolitość oświetlenia przyczynia się do komfortu wzrokowego, poprawia czytelność i zapewnia optymalne warunki nauki. Uczniowie i nauczyciele mogą skupić się na zadaniach bez rozproszenia uwagi na niejednolite oświetlenie, co pozytywnie wpływa na efektywność i doświadczenie edukacyjne.
Fot. Nierównomierne oświetlenie może znacząco utrudnić czytanie i spostrzeganie przedmiotów (źródło: materiały stockowe)
Opracowanie: Tomasz Demianiuk
